VERGİ SİRKÜLERİ
NO: 2003/78
|
KONU
|
Yabancı Uyruklu Personel İçin 6/8/2003 Tarihinden Geçerli Olmak Üzere Malullük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortaları Primi Ödenecektir
|
4958 sayılı Sosyal Sigortalar Kurumu Kanununun (R.G.: 6/8/2003; 25191) 57 nci maddesi ile 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 3 üncü maddesinin (II) numaralı fıkrasının A bendi 6 Ağustos 2003 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürülükten kaldırılan söz konusu bent hükmü, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarının, bir işveren emrinde çalışan ve Türk uyruklu olmayan kimselerden SSK’dan yazılı istekte bulunlar hakkında ve istek tarihinden sonraki ay başından başlayarak uygulanacağını öngörmekteydi. Bu düzenleme çerçevesinde, öngörülen şekilde başvuruda bulunmayan yabancı uyruklu sigortalılar için malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları için SSK’na prim ödenmediği gibi bu kişiler sözü edilen sigortalardan da yararlanamıyordu. Bununla birlikte, Türkiye’nin İkili Sosyal Güvenlik Sözleşmesi imzalamış olduğu ülkelerin uyruğunda bulunanlar, Sözleşmede öngörüldüğü durumlarda, yazılı istekte bulunmamış olsalar dahi söz konusu sigortalara tabi tutulmaktaydı.
Söz konusu bent hükmünün yürürlükten kaldırılması, 6/8/2003 tarihinden geçerli olmak üzere, herhangi bir başvuru şartına bağlı olmaksızın yabancı uyruklu sigortalıların ücretlerinden malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına prim kesintisi yapılması zorunluluğunu doğurmuştur. Buna paralel olarak, 506 sayılı Kanunda yer verilen koşulların gerçekleştirilmiş olması kaydıyla bu kişiler söz konusu sigortalardan yararlanabileceklerdir.
506 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin I/G fıkrasına göre, yabancı bir memlekette herhangi bir müessese tarafından ve o müessese nam ve hesabına Türkiye’ye bir iş için gönderilen ve yabancı memlekette sigortalı olduğunu bildiren yabancı kimseler sigortalı sayılmamakta, dolayısıyla prim ödeme mükellefiyetinin dışında tutulmaktadır. Bu uygulamanın doğal bir sonucu olarak bu kişiler sosyal sigortaların sağladığı haklardan da yararlanamamaktadır.
Bununla birlikte, SSK’nın 16 Nolu Genelgesi gereği, Türkiye’de çalışan yabancı uyruklular hakkında iş kazalarıyla meslek hastalıkları, hastalık ve analık sigortaları, sigortalının talebi aranmaksızın zorunlu olarak uygulanmaktadır. Bize göre, 4958 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik öncesindeki uygulama çerçevesinde, yabancı bir memlekette sigortalı olduğunu bildiren ve usulüne göre bu durumunu belgeleyen yabancı uyruklu işçilerin SSK mevzuatına göre sigortalı sayılmayarak herhangi bir sigortaya tabi tutulmaması gerekir. Ancak böyle bir bildirimde bulunulduğu durumda dahi iş kazalarıyla meslek hastalıkları, hastalık ve analık sigortalarının zorunlu olarak uygulanması şeklinde kendisini gösteren fiili bir durum olduğu da bilinmektedir.
Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarının yabancı uyruklu sigortalılar bakımından yazılı istek koşuluna bağlı olmaktan çıkartılması nedeniyle, halen SSK kapsamında prim ödeyen bu kişilerin ücretlerinden 6/8/2003 tarihinden itibaren söz konusu sigortalar için prim kesintisi yapılması gerekecektir. Bu düzenleme, 6/8/2003 tarihinde yürürlüğe girdiği için, kapsamdaki yabancı uyruklu sigortalıların Ağustos 2003 ayı ücretlerinin 6/8/2003–31/8/2003 dönemine isabet eden kısmından başlamak üzere (bu dönem için kıst yapılmak suretiyle) malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları için de prim kesintisi yapılarak Ağustos 2003 dönemi sigorta bildirgesiyle birlikte tahakkuk ettirilmesi gerekmektedir.
Diğer yandan, yabancı uyrukluların SSK mevzuatı karşısındaki durumu değerlendirilirken Türkiye’nin taraf olduğu İkili Sosyal Güvenlik Sözleşmesi hükümlerinin de dikkate alınması gerekmektedir. Bu Sözleşmeler kanun gücüne sahip olduğundan, sigortalı sayılma konusunda SSK mevzuatından farklı düzenlemeler öngörebilmektedir. Bu gibi durumlarda, öngörülen düzenlemelerde yer alan koşulların sağlanmış olması kaydıyla bazı durumlarda belirli bir süre SSK mevzuatına değil yabancı uyruklunun ülkesinin sosyal güvenlik mevzuatına tabi olunabilmektedir. Başka bir ifadeyle, sözleşmedeki koşullar gerçekleştiği için SSK mevzuatına göre sigortalı sayılınmamakta, dolayısıyla da herhangi bir sigorta primi ödenmemesi ve sigortalardan yararlanılmaması mümkün olabilmektedir.
Yukarıda yer verilen konularla ilgili ek bilgiye ihtiyaç duyduğunuzda lütfen tarafımızla irtibata geçiniz.
Saygılarımızla,
DRT Denetim Revizyon Tasdik
Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş.