VERGİ SİRKÜLERİ
NO: 2012/136
KONU: Ticari Defterlerin Açılış ve Kapanış Tasdiklerine İlişkin Hatırlatma.
Bilindiği üzere, Vergi Usul Kanunu'nda kapanış tasdikine ilişkin herhangi bir zorunluluk getirilmemiş, açılış tasdiki yeterli ve zorunlu sayılmıştır. Diğer taraftan 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (‘Yeni TTK’)'nun Defter tutma yükümlülüğü başlıklı 64 üncü maddesinde, ticari defterlerin açılış ve kapanış tasdiklerine ilişkin hükümler yer almaktadır.
Konun önemine binaen aşağıdaki hususların hatırlatılmasının faydalı olacağını düşünmekteyiz.
1. Vergi Usul Kanunu Uyarınca 2013 Yılında Kullanılacak Defterlerin Tasdiki
Vergi Usul Kanunu’nun Tasdike Tabi Defterler başlıklı 220 nci maddesinde tasdike tabi defterler; yevmiye ve envanter defterleri, işletme defteri, çiftçi işletme defteri, imalat ve istihsal vergisi defterleri (Basit İstihsal Vergisi defteri dahil), nakliyat vergisi defteri, yabancı nakliyat kurumlarının hasılat defteri, serbest meslek kazanç defteri olarak belirtilmiştir.
Anılan Kanun’un Tasdik Zamanı başlıklı 221 inci maddesinde ise bu defterleri kullanacak olanların, bunları aşağıda yazılı zamanlarda tasdik ettirmeye zorunlu oldukları açıklanmıştır:
a) Öteden beri işe devam etmekte olanlar defterin kullanılacağı yıldan önce gelen son ayda;
b) Hesap dönemleri Maliye Bakanlığı tarafından tespit edilenler, defterin kullanılacağı hesap döneminden önce gelen son ayda;
c) Yeniden işe başlayanlar, sınıf değiştirenler ve yeni bir mükellefiyete girenler işe başlama, sınıf değiştirme ve yeni mükellefiyete girme tarihinden önce; vergi muafiyeti kalkanlar, muaflıktan çıkma tarihinden başlayarak on gün içinde;
d) Tasdike tabi defterlerin dolması dolayısıyla veya çeşitli sebeplerle yıl içinde yeni defter kullanmaya mecbur olanlar bunları kullanmaya başlamadan önce.
Yukarıda da görülebileceği gibi hesap dönemi takvim yılı olan mükelleflerin 2013 yılında kullanacakları defterleri en geç 31 Aralık 2012 tarihine kadar notere tasdik ettirmeleri gerekmektedir.
Diğer taraftan, aynı Kanun’un Tasdiki Yenileme başlıklı 222 nci maddesinde defterlerini ertesi yılda da kullanmak isteyenlerin Ocak ayı, hesap dönemleri Maliye Bakanlığınca tespit edilenlerin bu dönemin ilk ayı içinde tasdiki yeniletmeye zorunlu olduklarına hükmedilmiştir.
2. Yeni TTK Uyarınca Defterlerin Açılış ve Kapanış Tasdiki
Yeni TTK’nın defter tutma yükümlülüğüne ilişkin 64 üncü maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkraları uyarınca fiziki ortamda tutulan;
· Yevmiye defteri,
· Defteri kebir,
· Envanter defteri,
· Pay defteri,
· Yönetim kurulu karar defteri,
· Genel kurul toplantı ve Müzakere defterinin
açılış onayları, kuruluş sırasında ve kullanılmaya başlanmadan önce noter tarafından yapılacaktır. Bu defterlerin izleyen faaliyet dönemlerindeki açılış onayları, defterlerin kullanılacağı faaliyet döneminin ilk ayından önceki ayın sonuna kadar (hesap dönemi takvim yılı olanlarda Aralık ayı içinde) notere yaptırılacaktır.
Ayrıca pay defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defteri yeterli yaprakları bulunmak kaydıyla izleyen faaliyet dönemlerinde de açılış onayı yaptırılmaksızın kullanılmaya devam edilebilecektir.
Yevmiye defteri ile yönetim kurulu karar defterinin kapanış onayı, izleyen faaliyet döneminin üçüncü ayının sonuna kadar (hesap dönemi takvim yılı olanlarda Mart ayı içinde) notere yaptırılacaktır.
Görüldüğü üzere, Yeni TTK’da kapanış tasdikleri sadece yevmiye defteri ve yönetim kurulu karar defteri ile sınırlandırılmış olup, envanter defteri için bu şekilde bir zorunluluk yer almamaktadır.
Diğer taraftan, ticari defterlerin elektronik ortamda tutulması halinde bu defterlerin açılışlarında ve yevmiye defteri ile yönetim kurulu karar defterinin kapanışında noter onayı aranmayacaktır.
Fiziki ortamda veya elektronik ortamda tutulan ticari defterlerin nasıl tutulacağı, defterlere kayıt zamanı, onay yenileme ile açılış ve kapanış onaylarının şekli ve esasları Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Maliye Bakanlığınca müştereken çıkarılacak tebliğle belirlenecektir.
Öte yandan, Yeni TTK’nın 64 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında düzenlenen açılış ve kapanış onaylarını yaptırmayanlar, aynı Kanunun Suçlar ve Cezalar başlıklı 562 nci maddesine göre, dörtbin Türk Lirası idari para cezasına çarptırılacaktır.
Saygılarımızla,
Deloitte Türkiye
Sirkülerlerimizde yer alan bilgiler belli bir konunun veya konuların çok geniş kapsamlı bir şekilde ele alınmasından ziyade genel çerçevede bilgi vermek ve yorum yapmak amacını taşımaktadır. Bu sirkülerler ile amacımız muhasebe, vergi, yatırım, danışmanlık alanlarında veya diğer türlü profesyonel bağlamda tavsiye veya hizmet sunmak değildir. Bilgileri kişisel finansal veya ticari kararlarınızda yegane dayanak olarak kullanmaktan ziyade, konusuna hakim profesyonel bir danışmana başvurmanız tavsiye edilir. Bu sirkülerler ve içeriğindeki bilgiler, oldukları şekliyle sunulmaktadır; "DRT Yeminli Mali Müşavirlik ve Bağımsız Denetim A.Ş." ve İngiltere mevzuatına gore kurulmuş olan “Deloitte Touche Tohmatsu Limited” ve onun üye firmaları ve bunların iştirakleri ve filyalleri (bundan böyle ayrı ayrı veya birlikte "Deloitte"), bunlarla ilgili sarih veya zımni bir beyan ve garantide bulunmamaktadır. "Deloitte", söz konusu sirkülerlerin ve içeriğindeki bilgilerin hata içermediğine veya belirli performans ve kalite kriterlerini karşıladığına dair bir güvence vermemektedir. Sirkülerleri ve içeriğindeki bilgileri kullanımınız sonucunda ortaya çıkabilecek her türlü risk tarafınıza aittir ve bu kullanımdan kaynaklanan her türlü zarara dair risk ve sorumluluk tamamen tarafınızca üstlenilmektedir. "Deloitte", söz konusu kullanımdan dolayı, (ihmalkarlık kaynaklı olanlar da dahil olmak üzere) sözleşmesel bir dava, kanun veya haksız fiilden doğan her türlü özel, dolaylı veya arızi zararlardan ve cezai tazminattan dolayı sorumlu tutulamaz.