VERGİ SİRKÜLERİ
NO: 2003/82
KONU
|
Anayasa Mahkemesince İptal Edilen Taşıt Vergisinin (Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi) Durumu Hakkında Bilgilendirme
|
Bilindiği gibi,
4837 sayılı Kanun ile ihdas edilen ek motorlu taşıtlar vergisinin yürürlüğünün Anayasa Mahkemesince durdurulması üzerine (E: 2003/48, K: 2003/9 Nolu Karar; R.G.: 25/7/2003) bu defa 4962 sayılı Kanunun 21 inci maddesi ile motorlu taşıtlardan bir defaya mahsus olmak üzere taşıt vergisi alınmasını öngören düzenleme yapılmıştı. Ancak Anayasa Mahkemesi taşıt vergisini de iptal etmiş ve iptale ilişkin gerekçeli karar Resmi Gazetede yayımlanıncaya kadar bu verginin yürürlüğünün durdurulmasına karar vermiştir. Buna ilişkin E: 2003/73, K: 2003/11 Nolu Anayasa Mahkemesi Kararı 11/10/2003 tarihli Resmi Gazetede (Sayı: 25256) yayımlanmıştır.
Söz konusu taşıt vergisi, esas itibariyle daha önce 4837 sayılı Kanun ile getirilen ve Anayasa Mahkemesince iptal edilen ek motorlu taşıtlar vergisi yerine getirilmişti. Vergi İdaresi böylece ek motorlu taşıtlar vergisi ile tahsil etmeyi planladığı ve Anayasa Mahkemesinin iptal kararı nedeniyle mahrum kaldığı vergi gelirini taşıt vergisi ile tahsil etmeyi öngörmekteydi. Nitekim taşıt vergisinin konusu ve miktarı da bu esasa göre belirlenmişti. Şu farkla ki, ek motorlu taşıtlar vergisinin Mayıs ve Ekim 2003 aylarında iki eşit taksitte ödenmesi öngörülmüşken, taşıt vergisinin tek taksitte ve Eylül 2003 içerisinde ödenmesi esası benimsenmişti (ödenen ek MTV taşıt vergisine mahsup edileceği için taşıt vergisi de aslında iki eşit taksitte tahsil edilmiş olacaktı).
Bu çerçevede, daha önce ödenmiş olan ek motorlu taşıtlar vergisinin taşıt vergisine mahsup edilmesi, eğer taşıt satılmış ise yerine iktisap edilen aracın taşıtın vergisine mahsup edilmesi, varsa aradaki farkın veya satılan taşıt yerine taşıt vergisi kapsamına giren herhangi bir taşıt iktisap edilmediği durumda, daha önce ödenen ek motorlu taşıtlar vergisinin ilgilisine iade edilmesi öngörülmüştü.
Anayasamızda kaynağını bulan kurallar gereği, Anayasa Mahkemesi kararları geriye yürümemekte ve Resmi Gazetede yayımlandığı tarih itibariyle yürürlüğe girmektedir. Buna göre, Anyasa Mahkemesinin taşıt vergisinin yürürlüğünün durdurulmasına ilişkin kararı 11/10/2003 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir. Bu nedenle, 30 Eylül 2003 tarihine kadar taşıt vergisi ödemeyenlerden söz konusu verginin tahsil edilmesi mümkün değildir. Nitekim Gelirler Genel Müdürlüğü İl Defterdarlıklarına göndermiş olduğu 14/10/2003 tarihli ve B.07.0.GEL.0.61/6153-6 sayılı yazı ile Anayasa Mahkemesi Kararının yürürlüğe girdiği 11/10/2003 tarihinden sonra taşıt vergisinin tahsilinden vazgeçilmesi gerektiğini bildirmiştir.
Diğer yandan, Maliye Bakanlığının iptal edilen taşıt vergisini ödeyenlerin 2004 yılı motorlu taşıtlar vergisinden bu verginin mahsup edilebilmesi için yasa hazırlığı içerisinde olduğu bilinmektedir (Anayasa Mahkemesi kararlarının geriye yürümezliği ilkesi nedeniyle, bu konuya yönelik bir yasa çıkartılmadan mahsup işleminin yapılabilmesi mümkün değildir). Maliye Bakanlığının taşıt vergisinin mahsubuna ilişkin düzenlemesinin içeriği henüz kesinleşmiş değildir. Bununla birlikte, üzerinde çalışılan düzenlemenin, belirli bir araç için ödenen taşıt vergisinin, aynı aracın (eğer söz konusu araç satılıp yerine başka bir araç satın alınmışsa bu aracın) 2004 yılı motorlu taşıtlar vergisinin Ocak ve Temmuz taksitlerinden mahsup edilmesi, 2004 yılında motorlu taşıtlar vergisi kapsamına giren aracı bulunmayanlara ise ödedikleri taşıt vergisinin iade edilmesi yönünde olduğu anlaşılmaktadır.
Bu gelişmeler, gerek ek motorlu taşıtlar vergisi gerekse yerine getirilen taşıt vergisini ihtirazi kayıtla ödeyerek dava açan veya açma aşamasında bulunanlar bakımından farklı durumlar yaratmaktadır. Aşağıda, söz konusu durumlara ilişkin değerlendirmelerimiz bilgilerinize sunulmaktadır.
1. Ek motorlu taşıtlar vergisi ve taşıt vergisinin her ikisini de ödemeyenler: Bu gruptakiler için kural olarak Maliye Bakanlığınca herhangi bir takibatın yapılmaması gerekir. Başka bir ifadeyle, bu gruptakilerden ne ek motorlu taşıtlar vergisinin ne de taşıt vergisinin tahsili mümkün değildir. Bununla birlikte, Anayasa Mahkemesi kararlarının Resmi Gazetede yayımlandığı tarihte yürürlüğe girdiği anlayışından hareketle bu vergilerin tahsiline yönelik olarak Maliye Bakanlığınca takibe geçilmesi söz konusu olabilecektir. Ancak Maliye Bakanlığının bu yola başvurmayacağı anlaşılmaktadır.
2. Ek motorlu taşıtlar vergisinin Mayıs 2003 taksidini ödeyip, taşıt vergisini ödemeyenler: Bu gruptakilerin ödediği ek motorlu taşıtlar vergisinin Maliye Bakanlığınca çıkartılacak yasa çerçevesinde aynı aracın (eğer söz konusu araç satılıp yerine başka bir araç satın alınmışsa bu aracın) 2004 yılı motorlu taşıtlar vergisinin Ocak ve Temmuz taksitlerinden mahsup edilmesi, 2004 yılında motorlu taşıtlar vergisi kapsamına giren aracı bulunmayanlara ise ödedikleri taşıt vergisinin iade edilmesi gerekir (düzenlemenin ödenen verginin tamamının Ocak 2004 MTV taksidinden mahsup edilmesi şeklinde yapılması da mümkündür). Ödenmeyen taşıt vergisinin ise kural olarak aranılmaması gerekir.
3. Ek motorlu taşıtlar vergisinin Mayıs 2003 taksidi için dava açıp, taşıt vergisini ödemeyenler: Bu gruptakilerin açtığı davanın lehlerine sonuçlanarak, ödedikleri ek motorlu taşıtlar vergisini iade almaları beklenir. Bu durumda, 2004 yılı motorlu taşıtlar vergisinden mahsup uygulaması söz konusu olamayacaktır. Bununla birlikte, dava sürecinin uzun zaman alacağı göz önünde bulundurularak, Maliye Bakanlığının yapacağı idari bir düzenleme ile davadan feragat edilmesi kaydıyla ödenmiş olan ek motorlu taşıtlar vergisinin çıkartılacak yasa çerçevesinde 2004 yılının motorlu taşıtlar vergisine mahsup işlemine konu edilmesini sağlaması mümkündür. Ödenmeyen taşıt vergisinin ise kural olarak aranılmaması gerekir.
4. Ek motorlu taşıtlar vergisinin Mayıs 2003 taksidi için dava açıp, taşıt vergisini ödeyenler: Bu gruptakilerin açtığı davanın lehlerine sonuçlanarak, ödedikleri ek motorlu taşıtlar vergisini iade almaları beklenir. Bu durumda, 2004 yılı motorlu taşıtlar vergisinden mahsup uygulaması söz konusu olamayacaktır. Bununla birlikte, dava sürecinin uzun zaman alacağı göz önünde bulundurularak, Maliye Bakanlığının yapacağı idari bir düzenleme ile davadan feragat edilmesi kaydıyla ödenmiş olan ek motorlu taşıtlar vergisinin çıkartılacak yasa çerçevesinde 2004 yılının motorlu taşıtlar vergisine mahsup işlemine konu edilmesini sağlaması mümkündür. Ödenen taşıt vergisinin ise aynı aracın (eğer söz konusu araç satılıp yerine başka bir araç satın alınmışsa bu aracın) 2004 yılı motorlu taşıtlar vergisinin Ocak ve Temmuz taksitlerinden mahsup edilmesi, 2004 yılında motorlu taşıtlar vergisi kapsamına giren aracı bulunmayanlara ise ödedikleri taşıt vergisinin iade edilmesi gerekir (düzenlemenin ödenen verginin tamamının Ocak 2004 MTV taksidinden mahsup edilmesi şeklinde yapılması da mümkündür).
5. Ek motorlu taşıtlar vergisi ve taşıt vergisinin her ikisi için dava açanlar: Bu gruptakilerin açtığı davaların lehlerine sonuçlanarak, ödedikleri ek motorlu taşıtlar vergisi ve taşıt vergisini iade almaları beklenir. Bu durumda, 2004 yılı motorlu taşıtlar vergisinden mahsup uygulaması söz konusu olamayacaktır. Bununla birlikte, dava sürecinin uzun zaman alacağı göz önünde bulundurularak, Maliye Bakanlığının yapacağı idari bir düzenleme ile davalardan feragat edilmesi kaydıyla ödenmiş olan ek motorlu taşıtlar vergisi ve taşıt vergisinin çıkartılacak yasa çerçevesinde 2004 yılının motorlu taşıtlar vergisine mahsup işlemine konu edilmesini sağlaması mümkündür.
6. Ek motorlu taşıtlar vergisi ve taşıt vergisinin her ikisini de ödeyenler: Bu gruptakilerin ödediği ek MTV ve taşıt vergisinin Maliye Bakanlığınca çıkartılacak yasa çerçevesinde aynı aracın (eğer söz konusu araç satılıp yerine başka bir araç satın alınmışsa bu aracın) 2004 yılı motorlu taşıtlar vergisinin Ocak ve Temmuz taksitlerinden mahsup edilmesi (düzenlemenin ödenen verginin tamamının Ocak 2004 MTV taksidinden mahsup edilmesi şeklinde yapılması da mümkündür), 2004 yılında motorlu taşıtlar vergisi kapsamına giren aracı bulunmayanlara ise ödedikleri ek motorlu taşıtlar vergisi ve taşıt vergisinin iade edilmesi gerekir.
7. Ek motorlu taşıtlar vergisinin Mayıs 2003 taksidini ödeyip, taşıt vergisi için dava açanlar: Bu gruptakilerin açtığı davanın lehlerine sonuçlanarak, ödedikleri taşıt vergisini iade almaları beklenir. Bu durumda, 2004 yılı motorlu taşıtlar vergisinden mahsup uygulaması söz konusu olamayacaktır. Bununla birlikte, dava sürecinin uzun zaman alacağı göz önünde bulundurularak, Maliye Bakanlığının yapacağı idari bir düzenleme ile davadan feragat edilmesi kaydıyla ödenmiş olan taşıt vergisinin çıkartılacak yasa çerçevesinde 2004 yılının motorlu taşıtlar vergisine mahsup işlemine konu edilmesini sağlaması mümkündür. Dava açılmaksızın ödenen ek motorlu taşıtlar vergisinin de, taşıt vergisinin ek motorlu taşıtlar vergisi yerine getirildiği anlayışından hareketle, aynı çerçevede mahsuba konu olması gerekir.
8. Ek motorlu taşıtlar vergisini ödemeyip, taşıt vergisi için dava açanlar: Bu gruptakilerin açtığı davanın lehlerine sonuçlanarak, ödedikleri taşıt vergisini iade almaları beklenir. Bu durumda, 2004 yılı motorlu taşıtlar vergisinden mahsup uygulaması söz konusu olamayacaktır. Bununla birlikte, dava sürecinin uzun zaman alacağı göz önünde bulundurularak, Maliye Bakanlığının yapacağı idari bir düzenleme ile davadan feragat edilmesi kaydıyla ödenmiş olan taşıt vergisinin çıkartılacak yasa çerçevesinde 2004 yılının motorlu taşıtlar vergisine mahsup işlemine konu edilmesini sağlaması mümkündür. Anayasa Mahkemesi kararlarının Resmi Gazetede yayımlandığı tarihte yürürlüğe girdiği anlayışından hareketle ödenmeyen ek MTV’nin tahsiline yönelik olarak Maliye Bakanlığınca takibe geçilmesi söz konusu olabilecektir. Ancak Maliye Bakanlığının bu yola başvurmayacağı anlaşılmaktadır.
9. Ek motorlu taşıtlar vergisini ödemeyip, taşıt vergisini ödeyenler: Bu gruptakilerin ödediği taşıt vergisinin Maliye Bakanlığınca çıkartılacak yasa çerçevesinde aynı aracın (eğer söz konusu araç satılıp yerine başka bir araç satınalınmışsa bu aracın) 2004 yılı motorlu taşıtlar vergisinin Ocak ve Temmuz taksitlerinden mahsup edilmesi (düzenlemenin ödenen verginin tamamının Ocak 2004 MTV taksidinden mahsup edilmesi şeklinde yapılması da mümkündür), 2004 yılında motorlu taşıtlar vergisi kapsamına giren aracı bulunmayanlara ise ödedikleri ek motorlu taşıtlar vergisi ve taşıt vergisinin iade edilmesi gerekir. Anayasa Mahkemesi kararlarının Resmi Gazetede yayımlandığı tarihte yürürlüğe girdiği anlayışından hareketle ödenmeyen ek MTV’nin tahsiline yönelik olarak Maliye Bakanlığınca takibe geçilmesi söz konusu olabilecektir. Ancak Maliye Bakanlığının bu yola başvurmayacağı anlaşılmaktadır.
Yukarıda yer verilen konularla ilgili ek bilgiye ihtiyaç duyduğunuzda lütfen tarafımızla irtibata geçiniz.
Saygılarımızla,
DRT Denetim Revizyon Tasdik
Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş.