VERGİ SİRKÜLERİ
NO: 2002/41
|
KONU
|
4760 Sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu
|
Bugünkü tarihli Resmi Gazetede (Sayı:24783) yayımlanan 4760 Sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu ile ilgili özet açıklamalarımız aşağıda bilgilerinize sunulmaktadır. ÖTV Kanununun tam metnini ve eki listeleri
www.deloitte.com.tr adresindeki web sayfamıza girerek edinebilirsiniz.
1. ÖTV Kapsamındaki Mallar
Özel tüketim vergisi Kanuna ekli 4 ayrı listede sayılan aşağıdaki mal çeşitleri için uygulanacaktır.
- Akaryakıt ürünleri ve türevleri (I Sayılı Liste),
- Taşıt araçları (II Sayılı Liste),
- Kolalı gazozlar, alkollü içecekler ve tütün mamulleri (III Sayılı Liste),
- Genel olarak lüks mal kategorisinde kabul edilen ve halen % 26 oranında KDV’ne tabi mallar (IV Sayılı Liste).
2. Yürürlükten Kalkan Vergiler
ÖTV, yukarıda belirtilen mallar için uygulanan toplam 16 adet vergi, harç, fon ve payı yürürlükten kaldırmaktadır. Yürürlükten kaldırılan vergi ve benzeri yükümlülükler şunlardır:
- Akaryakıt fiyat istikrar payı,
- Taşıt araçları trafik tescil harcı,
- Taşıt alım vergisi,
- Ek taşıt alım vergisi,
- KDV Kanununun 60 ıncı maddesine göre alınan ek vergi,
- Akaryakıt tüketim vergisi,
- Alkollü içki ve tütün mamullerinden alınan savunma sanayii destekleme fonu,
- Eğitim, gençlik, spor ve sağlık hizmetleri vergisi,
- Motorlu taşıtların kayıt, tescil ve devirlerinde alınan eğitime katkı payı,
- Motorlu taşıtların kayıt, tescil ve devirlerinde alınan özel işlem vergisi,
- Tütün mamulleri ve alkollü içeceklerden alınan mera payı,
- Taşıt alım vergisinin ¼’ü oranında alınan çevre kirliliğini önleme fonu,
- Toplu konut fonu,
- Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkiler Düzenleme Kurumu payı,
- Şehit, malul, dul ve yetimleri payı,
- Federasyonlar fonu.
3. Yürürlük
ÖTV uygulaması genel olarak 1 Ağustos 2002 tarihinde başlayacaktır. Ancak 4760 sayılı Kanunun Geçici 2 nci Maddesi 12 Haziran 2002 tarihi (bugün) itibariyle yürürlüğe girmiştir.
Geçici 2 nci madde, “ikinci el oto satışı” olarak bilinen satışlarda taşıt alım vergisi ve trafik tescil harcı ile eğitime katkı payı alınmamasını öngörmektedir. Bu düzenlemeye göre; Kanuna ekli (II) sayılı listedeki mallardan ilgili mevzuatı gereğince Türkiye’de kayıt ve tescil edilmiş olanların, Kanunun yayımlandığı tarihten (12/06/2002) itibaren iktisabında veya vekaletname ile tasarruf hakkının devralınmasında taşıt alım vergisi ve trafik tescil harcı ile eğitime katkı payı alınmayacaktır.
Diğer yandan Kanunun 15 inci maddesinin 2 numaralı fıkrasının (b) bendi 1 Ağustos 2003 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiştir. Söz konusu hüküm, Kanuna ekli (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tâbi olanların, beş yıl içinde 87.03 tarife pozisyonunda yer alan mala dönüştürülmesi halinde daha önce ödenen vergi mahsup edilmek suretiyle bu malların ilk iktisabındaki matrah esas alınarak değişiklik uyarınca adına kayıt ve tescil işlemi yapılandan, değişikliğin kayıt ve tescili tarihinde geçerli olan oran üzerinden, bu tarihte özel tüketim vergisi alınacağını öngörmektedir.
4. ÖTV’nin Mevcut Vergi Yüklerine Göre Etkisi
ÖTV, 4760 sayılı Kanuna ekli listelerde yer alan mallar için yine aynı listelerde gösterilen oranlarda alınacak nisbi (I Sayılı Liste hariç) bir vergidir. Daha önce belirttiğimiz gibi ÖTV, kaldırılan 16 adet vergi, harç, fon ve payın yerine geçmek üzere getirilmiştir. Bu nedenle mükelleflere mevcut duruma göre daha faklı bir vergi yükü getirmemesi beklenir. Ancak kaldırılan vergi ve benzeri yükümlülüklerin bir kısmı nisbi değil maktu esasta belirlenen niteliktedir. Hatta şu anda bazı mallarda hem nisbi hem de maktu nitelikte birden fazla sayıda vergi uygulanmaktadır. Bu vergilerin yarattığı toplam yükün tek oranlı nisbi bir vergi ile karşılanması mümkün değildir.
Bu nedenle, motorlu taşıt araçlarında olduğu gibi, hem nisbi hem de maktu vergi uygulamasının olduğu mallarda sadece nisbi esaslı bir ÖTV uygulaması, bazı kategorideki malların nihai tüketiciye maliyetinde mevcut duruma göre artış veya azalış yaratabilecektir.
ÖTV kapsamına alınan ve halen KDV Kanunu çerçevesinde Bakanlar Kurulu Kararlarına göre % 26 oranında katma değer vergisine tabi olan mallar bakımından ise ÖTV uygulaması sonrasında nihai tüketiciye herhangi bir maliyet farklılığının olmaması beklenir. Çünkü bu malların (ÖTV Kanununa ekli IV Sayılı Listede sayılanlar) KDV gibi yine nisbi esasta uygulanan ÖTV kapsamına alınması, vazgeçilen KDV farkını telafi edecek bir oran uygulandığında herhangi bir farklılık yaratmayacaktır.
ÖTV Kanuna ekli IV sayılı listede sayılan mallar 1/8/2002’den itibaren % 26 değil % 18 oranda KDV’ne tabi olacaktır. Aradaki % 8’lik vergi farkını telafi edebilmek için bu malların ÖTV oranı % 6,7 olarak belirlenmiştir. ÖTV oranının % 8 değil de % 6,7 olarak belirlenmesi, ÖTV matrahının ÖTV hariç KDV matrahını oluşturan unsurlardan teşekkül etmesinden kaynaklanmaktadır. Buna göre, ÖTV KDV’nin matrahına dahildir, başka bir ifadeyle ÖTV üzerinden de KDV hesaplanacaktır. Bu nedenle, % 6,7’lik bir ÖTV oranı IV sayılı listedeki malların nihai tüketiciye maliyetini % 8 oranında artırarak vazgeçilen KDV kaybını karşılamaktadır.
Bakanlar Kurulu’nun 1/8/2002 tarihine kadar yayımlayacağı yeni bir Kararname ile halen KDV oranları % 26 ve % 40 olarak uygulanan malları bu kapsamdan çıkartarak standard oran olan % 18 KDV’ne tabi hale getirmesi beklenmektedir.
Saygılarımızla,
DRT Denetim Revizyon Tasdik
Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş.