2003 Yýlýnýn Ýkinci ve Sonraki Geçici Vergi Dönemlerinde Oran Deðiþikliðine Baðlý Geçici Vergi

Gelirler Genel Müdürlüðü web sayfasýnda yayýmlamýþ olduðu GVK-2/2003-2/Geçici Vergi Uygulamasý 1 sayýlý Gelir Vergisi Sirkülerinde, 4842 sayýlý Kanun ile 24/4/2003 tarihinden sonra sona eren geçici vergi dönemlerinde uygulanmak üzere deðiþtirilen geçici vergi oranlarýnýn uygulanmasýna yönelik olarak açýklamalarda bulunmuþtur.

Bilindiði gibi 4842 sayýlý Kanun ile gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin geçici vergi oranlarý 24/4/2003 tarihinden sonra sona eren hesap dönemlerinden itibaren uygulanmak üzere beþer puan artýrýlmýþtý. Buna göre, hesap dönemi takvim yýlý olanlar bakýmýndan 2003 yýlýnýn ikinci geçici vergi döneminden baþlayarak geçici oranlarý gelir vergisi mükelleflerinde % 20, kurumlar vergisi mükelleflerinde ise % 30 olarak uygulanacaktýr.

217 Seri Nolu Gelir Vergisi Genel Tebliðinde belirlenen esaslara göre geçici vergiye tabi kazançlar baðýmsýz üçer aylýk dönemler deðil kümülatif olarak 3, 6, 9 ve 12 aylýk  dönemler esas alýnmak suretiyle belirlenmektedir. Bu uygulama 4842 sayýlý Kanun ile artýrýlan geçici vergi oranlarýnýn 2003 yýlýnýn ikinci ve sonraki geçici vergi dönemleri kazançlarýna uygulanmasý bakýmýndan özellikli bir durum yaratmaktadýr. Þöyle ki, ikinci ve sonraki dönemlerin geçici vergiye tabi tutulacak kazançlarýna 2003 yýlýnýn birinci geçici vergi dönemi kazancý da dahil olacaktýr. Bu nedenle, 4842 sayýlý Kanun ile artýrýlan geçici vergi oranýnýn uygulanacaðý doðru kazanç tutarýný bulmak için ikinci ve sonraki dönemlerin geçici vergi matrahlarýnda yer alan birinci dönem geçici vergi matrahlarýnýn kümülatif matrahtan ayrýþtýrýlarak bu kýsma eski geçici vergi oranlarýnýn, geriye kalan matrah kýsmýna ise artýrýlmýþ geçici vergi oranlarýnýn uygulanmasý gerekmektedir.

Maliye Bakanlýðý yayýmlamýþ olduðu 2 sayýlý Gelir Vergisi Sirkülerinde konuya iliþkin açýklamalarda bulunmuþ ve artýrýlmýþ geçici verginin hesaplanmasýna iliþkin örnek vermiþtir. Buna göre, 2003 yýlýnýn ikinci dönemine iliþkin olarak verilecek geçici vergi beyannamesinin 25 numaralý satýrýndaki “hesaplanan geçici vergi tutarý” 2003 yýlýnýn Ocak-Haziran dönemini kapsayan altý aylýk kazanç tutarlarý yukarýda açýklandýðý þekilde ayrýþtýrma yapýlarak belirlenecektir.

Bu uygulamada, 2003 yýlý ikinci dönem (Ocak-Haziran) geçici vergisi þöyle hesaplanacaktýr: öncelikle ilk üç aylýk kazanç (matrah) tutarý ikinci  dönem altý aylýk kazancýndan düþülecek ve ikinci üç aylýk dönemin kazancýný ifade eden kalan tutara gelir vergisi mükelleflerinde % 20, kurumlar vergisi mükelleflerinde ise % 30 oraný uygulanmak suretiyle yeni oranlara göre hesaplanan geçici vergi bulunacaktýr. Bu vergiye, daha önce ilk üç aylýk dönemin geçici vergisi olarak gelir vergisi mükelleflerinde % 15, kurumlar vergisi mükelleflerinde ise % 25 oranýna göre hesaplanan vergi tutarý eklenmek suretiyle 2003 yýlý ikinci dönem geçici vergisi bulunacaktýr.

Örnek: Vergilendirme dönemi takvim yýlý olan bir kurumlar vergisi mükellefi, birinci geçici vergi döneminde 4 milyar lira geçici vergi matrahý beyan etmiþ ve bu matrahýn % 25’i oranýnda hesaplanan geçici vergiyi ödemiþtir. Mükellefin 6 aylýk bilançosuna göre kazancý 9 milyar liradýr. Mükellef tarafýndan beyannamenin hesaplanan geçici vergi satýrýna yazýlacak tutar 4 milyar liranýn % 25’i olan 1.000.000.000,-TL ile kalan 5 milyarýn % 30’u olan 1.500.000.000,-TL’nýn toplamý olan 2.500.000.000,-TL olacaktýr. Beyannamede aþaðýdaki tutarlar görülecektir.

2003 yýlýnýn ikinci geçici vergi dönemine iliþkin yukarýdaki açýklamalar, 2003 yýlýna iliþkin izleyen geçici vergi dönemlerinde de geçerli olacaktýr.

Sirkülerde, 2003 yýlýnýn ikinci ve sonraki dönemlerinin geçici vergiye tabi kazancýnýn birinci dönem kazancýndan daha az olduðu durumda geçici vergi hesabýnýn nasýl yapýlmasý gerektiðine iliþkin herhangi bir açýklamaya yer verilmemiþtir. Birinci geçici vergi dönemi kazancýndan daha düþük bir kazanç elde edilmesi, sonraki dönemlerde zarar edildiði anlamýna gelir. Bu nedenle, bu durumun ortaya çýktýðý dönem için herhangi bir geçici vergi ödemesinin söz konusu olmamasý gerekir. Ancak zarar edildiði dönem faaliyet sonucunun geçici vergi beyannamesinde gösterilmesi özellik taþýr. Bu durumda beyanname üzerinde hesaplanan geçici vergi olarak 25 inci satýra birinci geçici vergi döneminde hesaplanan verginin yazýlmasý uygun olacaktýr.

Buna göre, yukarýdaki örnekte ikinci geçici vergi dönemi kazancýnýn 3.900.000.000.- TL olduðu durumda geçici vergi beyannamesinin aþaðýdaki þekilde düzenlenmesi doðru olur.

Yukarýda yer verilen konularla ilgili ek bilgiye ihtiyaç duyduðunuzda lütfen tarafýmýzla irtibata geçiniz.

Saygýlarýmýzla,

 

DRT Denetim Revizyon Tasdik

Yeminli Mali Müþavirlik A.Þ